Vrijstelling monumentenlichaam geldt ook voor niet-rechtspersonen

Bij de levering van onroerende zaken moet de verkrijgende partij overdrachtsbelasting betalen. De overdrachtsbelasting bedraagt 6% van de waarde van de verkregen onroerende zaak. Het maakt daarbij niet uit of de verkrijger een natuurlijke persoon of een rechtspersoon is. De wet bevat een aantal vrijstellingen, onder meer voor monumentenpanden. Om bestaande monumenten zoveel mogelijk te behouden is de verkrijging van een monument door een rechtspersoon vrijgesteld van overdrachtsbelasting. De rechtspersoon moet in de doelomschrijving wel de instandhouding van monumenten hebben opgenomen. Hoewel het niet uitmaakt of een monument in stand wordt gehouden door een rechtspersoon of door een natuurlijk persoon, hebben natuurlijke personen volgens de tekst van de wet geen recht op de vrijstelling indien zij een monument verkrijgen.
Een natuurlijk persoon stelde zich op het standpunt dat dit onderscheid in behandeling een vorm van ongeoorloofde discriminatie was. De belastingdienst verdedigde zich met de stelling dat er een redelijke rechtvaardiging bestond voor het verschil in behandeling tussen natuurlijke personen en rechtspersonen. Niet iedere vorm van ongelijke behandeling is namelijk verboden. Verboden is de ongelijke behandeling van gelijke gevallen zonder een objectieve en redelijke rechtvaardiging voor het verschil in behandeling. De wetgever heeft op fiscaal gebied een ruime beoordelingsvrijheid bij het beantwoorden van de vraag of gevallen gelijk zijn en of er een objectieve en redelijke rechtvaardiging bestaat om gelijke gevallen toch verschillend te behandelen.
Hof Den Haag is van oordeel dat de wetgever in dit geval zijn beoordelingsvrijheid heeft overschreden. De beperking van de vrijstelling tot rechtspersonen is volgens de wetsgeschiedenis ingegeven door het ontbreken van zekerheid dat het voordeel van het niet hoeven betalen van overdrachtsbelasting in de particuliere sector aan het monument wordt besteed. Het Hof snapt niet waarom bij rechtspersonen meer zekerheid zou bestaan dan bij natuurlijke personen over de besteding van het belastingvoordeel aan een monumentenpand. Het Hof heeft zelf voorzien in het rechtstekort door de vrijstelling van toepassing te verklaren.